Port w Świętej

Wiadomości o porcie w Świętej można znaleźć już od XVII wieku, kiedy to angielscy kupcy pod wodzą Richarda Boriniego, chcąc osiedlić się w Świętej, zwrócili się do władcy Rzeczypospolitej Jana Sobieskiego. Władca wyraził zgodę i udzielił pozwolenia.
Cel władcy był jasny – umożliwić dużym zagranicznym statkom handlowym wpłynięcie do dotychczas niedostępnego portu i prowadzenie tam handlu. R. Borini i jego towarzysze otrzymali pozwolenie na osiedlenie się w Palangos, budowę domów, handel, a co najważniejsze – na utworzenie portu nad rzeką Świętą. Już wtedy rozważano perspektywy portu: warunki naturalne nie były odpowiednie do budowy portu: mielizny przed ujściem rzeki Świętej, piasek naniesiony podczas sztormów zasypywałby tor wodny, nie pomogłyby nawet falochrony. Jednak od 1679 r. angielscy kupcy przyglądali się sytuacji,
zbadali możliwości handlu i budowy portu i podjęli konkretne działania. Po ogłoszeniu, że miasto portowe nie może istnieć bez mieszkańców, a mieszkańcy bez samorządu, Anglicy otrzymali pozwolenie na założenie miasta – Janmarienburga, któremu przyznano prawa magdeburskie, tj. samorząd. Importowano sól, żółć, jedwab, wino, tytoń, a najważniejszym towarem eksportowym było zboże. Przez port można było również transportować wosk, miód, skóry, a także produkty przetwórstwa leśnego. Anglicy transportowali towary własnymi, nie frachtowanymi statkami. Ponadto zamierzali oni sami budować statki morskie w Świętej Janmarienburgu. Jednak angielska kompania kupiecka, jako konkurent, budziła niepokój rządów portów bałtyckich i krajów, w których się one znajdowały, dlatego starano się zniszczyć ten port. W wyniku nieporozumień z władcami Rzeczypospolitej, w 1698 r. nie słyszano już o angielskich kupcach w Janmarienburze.
W 1701 r., wraz z wybuchem wojny północnej, Szwedzi zasypali port w Świętej kamieniami i piaskiem.
W 1705 r. w traktacie warszawskim między Szwecją a jej marionetkowym władcą w Rzeczypospolitej Stanisławem Leszczyńskim znalazł się artykuł,
który całkowicie zamykał port w Palandze. Po wycofaniu się Anglików mieszkańcy miasteczka Święta straciła pracę. W XVIII w. Święta nazywana była wsią.
Nadzieja na odbudowę portu w Świętej zawsze była żywa. Już w XVIII wieku przedstawiano różne projekty odbudowy portu. W 1891 roku powstała pierwsza w Litwie szkoła morska.
W latach 1923-1925 rozpoczęto prace nad odbudową portu, dostosowując go głównie do potrzeb rybaków.
W latach 1939-1940 uporządkowano południową i północną falochron.
Jednak statki o dużym zanurzeniu nie mogły wpływać do tego portu, ponieważ piasek zasypywał bramy portowe.
Święta nie stała się większym portem.
Po wojnie teren portu należał do gospodarstwa rybackiego „Pajūris”. 11 czerwca 2011 r. port w Świętej został otwarty, a w 2018 r. przekazany gminie miejskiej Palanga.

Palangos m., Palangos m. sav. (Šventoji)