Cmentarz w Kunigiškiai

Cmentarz w Kunigiškiai znajduje się w północno-wschodniej części miasta Palanga, po wschodniej stronie drogi Palanga–Liepoja, za ulicą Kunigiškių, po lewej stronie, pomiędzy piaskownią a żwirownią – na terenie dawnego wsi Kunigiškiai. Cmentarz zajmuje powierzchnię 2170,00 m². Obecnie jest to niewielkie, porośnięte lasem, nieregularnego kształtu wzgórze o wymiarach 30 x 40 m, otoczone rowem. W północnej części znajduje się krzyż z napisem „XVIII a. Maro aukoms atminti Palangos m. senbūviai 2009” (XVIII w. ku pamięci ofiar zarazy w Palangos m. starzy mieszkańcy 2009). Wspomniane cmentarzysko jest nazywane przez mieszkańców Palangos „markapiais”. Otoczyli je plecionym płotem. W 2012 r. podczas badań archeologicznych na terenie cmentarzyska znaleziono pochówki. 26 października 2012 r. cmentarzisko w Kunigiškiai zostało wpisane do rejestru dóbr kultury ze względu na swoje walory archeologiczne i pamiątkowe (unikalny kod obiektu 36652).W dokumentach rejestru dóbr kultury zaznaczono, że w 2010 i 2011 r. podczas badań archeologicznych na terenie cmentarzyska (prawdopodobnie cmentarzyska zarazy) znaleziono pochówki z XVII–XIII w. Prawdopodobnie w tym miejscu chowano ludzi od końca XIV w. do XVIII w., kiedy to wybuchła epidemia dżumy, a następnie, w celu ochrony przed chorobą, cmentarz przeniesiono w inne miejsce. Do II połowy XIX w. wieś Kunigiškiai należała do majątku kościoła w Palandze. W 1975 r. osada została przyłączona do miasta Palanga.W rejestrze dóbr kultury napisano, że „społeczność dawnych mieszkańców Palangi ustaliła miejsce pochówku ofiar zarazy (stare cmentarzysko) na podstawie wspomnień mieszkańców i pojedynczych nieudokumentowanych faktów, że podczas wydobywania piasku w kamieniołomie znaleziono kości. […] Po zlokalizowaniu opisywanego miejsca na mapach z II połowy XIX w. – I połowy XX w. nie znaleziono żadnych śladów cmentarza […]. W planie majątku Juozapa Tiškewicza z 1862 r. na południe od opisywanego obiektu znajduje się wpis Pakapie (Papakiai – miejsce przy cmentarzu?), ale nie ma żadnego oznaczenia cmentarza. Nie znaleziono pisemnych ani kartograficznych źródeł dotyczących opisywanego obszaru, przeprowadzono więc archeologiczne badania rozpoznawcze. W 2010 r. ustalono, że na terenie tym znajduje się cmentarz. W 2011 r. doprecyzowano granice terenu cmentarza. W latach 2010 i 2011 r. w wyniku badań archeologicznych przeprowadzonych na obszarze 700 m2 ustalono, że wizualnie obszar cmentarzyska odpowiada porośniętej lasem pagórkowatej powierzchni o wymiarach 30 x 40 m, ograniczonej rowem. Mogła ona zostać wykopana jako bariera ochronna przed rozprzestrzenianiem się zarazy. Rów jest jedyną widoczną wskazówką, że mogło to być cmentarzysko ofiar zarazy. Nie znaleziono innych znaków identyfikujących miejsce pochówku: na pagórku i prawie pod rowem znaleziono groby ułożone w rzędach z dominującym układem charakterystycznym dla chrześcijaństwa, czyli zorientowane na zachód. W materiałach badań archeologicznych obszar ochrony cmentarzyska oznaczono jako obszar w kształcie czworokąta zgodnie z współrzędnymi podanymi w materiałach.https://zemaitiuzeme.lt/aktualijos/kunigiskiu-senkapis/